ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ ΣΤΡΟΓΓΥΛΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ
ΜΕ ΤΙΤΛΟ
«Έδρες Νεοελληνικών Σπουδών στην Ευρώπη: Προκλήσεις και Προοπτικές»
που πραγματοποιήθηκε στις 9 Νοεμβρίου 2018 στο πλαίσιο του Διεθνούς Συνεδρίου Έδρες Νεοελληνικών Σπουδών στην Ευρώπη: παρόν, παρελθόν και μέλλον» το οποίο διοργανώθηκε από τη Σχολή Κλασικών και Ανθρωπιστικών Σπουδών του Δ.Π.Θ.
Συντονιστές:
- Γαβριηλίδου Ζωή, Αντιπρύτανης Ακαδημαϊκών Υποθέσεων και Φοιτητικής Μέριμνας ΔΠΘ
- Σταμέλος Γιώργος, Καθηγητής ΠΤΔΕ, Πανεπιστημίου Πατρών, μέλος του Higher Education Policy Network.
Συμμετέχοντες:
- Αθανασία Παπαθανασίου, Υπεύθυνη Γραμμάτων, Υπουργείο Πολιτισμού
- David Holton, Ομότιμος Καθηγητής Πανεπιστήμιο του Cambridge
- Μόσχος Μορφακίδης, Διευθυντής του Κέντρου Βυζαντινών, Νεοελληνικών και Κυπριακών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Γρανάδα
- Βασίλης Σαμπατακάκης, Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Νεοελληνικών, Πρόεδρος του Τμήματος Ελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Lund
- Liviu Papadima, Αντιπρύτανης Ακαδημαϊκών Υποθέσεων, Πανεπιστήμιο του Βουκουρεστίου
Στο κλείσιμο του Διεθνούς Συνεδρίου «Έδρες Νεοελληνικών Σπουδών στην Ευρώπη: παρόν, παρελθόν και μέλλον» το οποίο διοργανώθηκε από τη Σχολή Κλασικών και Ανθρωπιστικών Σπουδών του Δ.Π.Θ. έλαβε χώρα στις 9 Νοεμβρίου 2018 στρογγυλή τράπεζα με θέμα «Έδρες Νεοελληνικών Σπουδών στην Ευρώπη: Προκλήσεις και Προοπτικές», η οποία τελούσε υπό την αιγίδα της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Νεοελληνικών Σπουδών. Στόχος της Στρογγυλής Τράπεζας ήταν:
- να καταγραφούν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν στη λειτουργία τους τα συγκεκριμένα προγράμματα Νεοελληνικών σπουδών σε Πανεπιστήμια της Ευρώπης,
- να αναδειχτούν οι προτάσεις των υπευθύνων των προγραμμάτων αυτών και να προωθηθούν στα αρμόδια Υπουργεία και στην Ελληνική Πολιτεία,
- να καθοριστεί ένα πλαίσιο δράσεων που πρέπει να αναληφθεί από τους διευθυντές των προγραμμάτων αυτών και τους αρμόδιους φορείς και
- να συζητηθούν οι καλές πρακτικές, προοπτικές και οι πίστες ανάπτυξης των συγκεκριμένων Προγραμμάτων Σπουδών, καθώς και να διερευνηθεί η δυνατότητα δημιουργίας στο πλαίσιο τους τμημάτων για την εκμάθηση της Ελληνικής ως Γλώσσας Πολιτισμικής Κληρονομιάς που να απευθύνεται σε Έλληνες της διασποράς, των οποίων ο αριθμός έχει αυξηθεί το τελευταίο διάστημα λόγω της Οικονομικής κρίσης.
Αρχικά τοποθετήθηκαν οι συμμετέχοντες ως προς τα παραπάνω τέσσερα σημεία και, εν συνεχεία, υπήρξε συζήτηση με το κοινό που απαρτίζονταν από διδάσκοντες και διευθυντές Προγραμμάτων Νεοελληνικών Σπουδών στην Ευρώπη, διδάσκοντες σε Τμήματα Ελληνικής
Φιλολογίας στην ημεδαπή, φοιτητές, καθηγητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, καθηγητές που υπήρξαν αποσπασμένοι σε Προγράμματα νεοελληνικών σπουδών στην Ευρώπη, κ.ά.
Από τις τοποθετήσεις και τη συζήτηση προέκυψαν τα εξής:
Α. ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ
- Ο όρος Έδρα είναι ασαφής με ακαδημαϊκά κριτήρια (τι εννοούμε ακριβώς; Αν υπάρχουν 1-2 μαθήματα θεωρούνται έδρες, πόσοι φοιτητές απαιτούνται; Πόσοι διδάσκοντες, τι είδους μαθήματα) και ανεπαρκής αφού δεν περιγράφει ορθά την κατάσταση. Είναι σημαντικό να αποσαφηνιστεί και να καταγραφεί αν υπάρχουν προγράμματα σπουδών που χορηγούν πτυχίο, αν πρόκειται για κάποια μαθήματα επιλογής ενταγμένα σε άλλες ειδικότητες (π.χ. Κλασική φιλολογία, άλλες φιλολογίες σύγχρονων γλωσσών, ανθρωπιστικές επιστήμες γενικά κ.ά) και αν υπάρχουν μεταπτυχιακές σπουδές και διδακτορικά προγράμματα.
- Οι Έδρες Ελληνικών Σπουδών είναι αχαρτογράφητο πεδίο. Κανένα υπουργείο δεν γνωρίζει τον ακριβή αριθμό τους ή το ακαδημαϊκό προφίλ της κάθε Έδρας (αριθμός διδασκόντων, φοιτητών, μαθημάτων, είδος μαθημάτων, μαθησιακά αποτελέσματα του προγράμματος σπουδών, κτλ). Σε αρκετές περιπτώσεις όταν ζητούνται από τα αρμόδια Υπουργεία στοιχεία από τις Έδρες, τα στοιχεία που παρέχονται είναι ανακριβή ή παραπλανητικά.
- Δεν αποστέλλονται κάθε χρόνο αποσπασμένοι ή οι αποσπασμένοι δεν αποστέλλονται πάντα με βάση ακαδημαϊκά κριτήρια και τις ανάγκες και τα αιτήματα που εκφράζουν οι Έδρες. Έτσι αποστέλλονται εκπαιδευτικοί δίχως τις απαιτούμενες γνώσεις και εμπειρία να διδάξουν σε αυτό το ιδιαίτερο πλαίσιο. Όταν όμως οι φοιτητές δεν μένουν ευχαριστημένοι από τη διδασκαλία των αποσπασμένων εύκολα αλλάζουν γλώσσα επιλογής και έτσι οι Έδρες Ελληνικών Σπουδών απογυμνώνονται από φοιτητές.
- Έλλειψη σταθερής χρηματοδότησης από το Ελληνικό Κράτος.
- Υποστελέχωση.
- Προσωπικό ορισμένες φορές δίχως την απαιτούμενη κατάρτιση.
- Μικρός αριθμός φοιτητών σε ορισμένα Τμήματα ως αποτέλεσμα του θεσμικού πλαισίου ή της έλλειψης διδακτικού προσωπικού με τη σωστή κατάρτιση ή σύγχρονων διδακτικών πόρων.
- Έλλειψη πληροφόρησης για τα κριτήρια βάσει των οποίων επιχορηγούνται οι Έδρες Ελληνικών Σπουδών και απουσία ελέγχου του πώς αξιοποιούνται οι επιχορηγήσεις του Ελληνικού Κράτους όταν υπάρχουν.
- Δημιουργία εδρών δίχως την εξασφάλιση βιωσιμότητας.
- Έλλειψη οργανωμένου συστήματος υποτροφιών για φοιτητές που επιθυμούν να παρακολουθήσουν Προγράμματα Σπουδών στις συγκεκριμένες έδρες.
- Αυτή τη στιγμή αρμόδια για τις Έδρες Νεοελληνικών Σπουδών είναι τρία Υπουργεία: Παιδείας, Πολιτισμού και Εξωτερικών με αποτέλεσμα να υπάρχουν συχνά αντικρουόμενες αρμοδιότητες που δυσχεραίνουν την επαφή των Εδρών με την Ελληνική Πολιτεία.
Β. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΔΙΕΥΘΥΝΤΩΝ ΤΩΝ ΕΔΡΩΝ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΕΙΑ
- Ενίσχυση της σταθερής χρηματοδότησης από το κράτος, λαμβάνοντας υπ΄ όψη τις πραγματικές ανάγκες και τη σημασία των σπουδών που προσφέροντα και λογοδοσία στην απόδοση της επιχορήγησης.
-
Δημιουργία συστήματος υποτροφιών για την αύξηση του αριθμού φοιτητών που φοιτούν στις Έδρες καθώς και υποτροφιών για παρακολούθηση θερινών σχολείων στην Ελλάδα.
- Οι Έδρες να αποστέλλουν κριτήρια του προφίλ των αποσπασμένων που χρειάζονται και να συμμετέχουν στην επιλογή τους, είτε να τους αποστέλλεται ο κατάλογος (με περιγραφή των προσόντων των εκπαιδευτικών) και να επιλέγουν με βάση ακαδημαϊκά κριτήρια και τις ανάγκες τους.
- Οι Έδρες να καθορίσουν τις γνώσεις που πρέπει να έχουν και τα ακαδημαϊκά κριτήρια που πρέπει να πληρούν όσοι αποσπώνται και με βάση αυτά να βγαίνει σχετική πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για απόσπαση.
- Προκήρυξη μόνιμων θέσεων καθηγητών.
Γ. ΠΛΑΙΣΙΟ ΔΡΑΣΕΩΝ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΕΣ ΤΩΝ ΕΔΡΩΝ- Υιοθέτηση νέας ορολογίας: Χρήση της λέξης Πρόγραμμα ή Σπουδές αντί Έδρα
- Οριοθέτηση του τι θα περιλαμβάνει ο όρος Πρόγραμμα: α) θα είναι προπτυχιακό ή μεταπτυχιακό, β) πόσα μαθήματα και ποια να περιλαμβάνει, γ) τι πτυχίο θα δίνει, δ) θα είναι αυτοτελές ή όχι;, ε) ποιους κύκλους σπουδών θα περιλαμβάνει;
- Καθορισμός της στοχοθεσίας των Προγραμμάτων: Ανάδειξη μιας πολυεπίπεδης εικόνας της Ελλάδος
Δ. ΚΑΛΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ, ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΠΙΣΤΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ- Καταγραφή και χαρτογράφηση όλων των Εδρών ανά τον Κόσμο υπό την αιγίδα της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Νεοελληνικών Σπουδών και τη συνδρομή του Εργαστηρίου Γλωσσολογίας του Τμήματος Ελληνικής Φιλολογίας του ΔΠΘ.
- Η Ευρωπαϊκή Εταιρεία Νεοελληνικών Σπουδών να αναλάβει συμβουλευτικό ρόλο.
- Ανάθεση διδακτορικών διατριβών με θέμα την χαρτογράφηση των εδρών.
- Καθορισμός ενός κοινού πυρήνα μαθησιακών αποτελεσμάτων, ενδεικτικού αριθμού μαθημάτων, προδιαγραφών ως προς τον ελάχιστο αριθμό φοιτητών και πρόβλεψη ετήσιας εσωτερικής αξιολόγησης με προκαθορισμένα κριτήρια και πρόβλεψη για διαδικασία πιστοποίησης των Εδρών.
- Αξιοποίηση του Erasmus placement για την εξασφάλιση διδακτικού προσωπικού διάρκειας και του Erasmus+ για βραχείες επισκέψεις Ελλήνων καθηγητών και προγράμματα ανταλλαγών φοιτητών.
- Προαιρετική επιμόρφωση διδασκόντων και των αποσπασμένων του εξωτερικού που θα γίνεται μέσω προγραμμάτων στα ΚΕΔΙΒΙΜ των Πανεπιστημίων της Ελλάδος.
- Υπογραφή πρωτοκόλλων συνεργασίας των Υπ. Παιδείας/Πολιτισμού με τις χώρες όπου υπάρχουν έδρες Νεοελληνικών Σπουδών για την έκδοση δίγλωσσων μεταφράσεων έργων της ελληνικής λογοτεχνίας, υποστήριξη του εκδοτικού εγχειρήματος, προώθηση και προβολή κατά το πρότυπο του πενταετούς μνημονίου συνεργασίας που υπέγραψε το Υπουργείο Πολιτισμού με τη Ρωσία.
- Δημιουργία Προγράμματος φιλοξενίας Ελλήνων καθηγητών που διδάσκουν σε ΑΕΙ της Ελλάδος προκειμένου να μεταβαίνουν στις Έδρες για να πραγματοποιούν διαλέξεις, παρουσιάσεις βιβλίων κτλ.